Այս երկու հասկացությունը, թվում է, այնքան էլ հակադրելի չեն, բայց՝ ոչ այն քննարկման մեջ, որն առաջարկում է «Ուիգմոր» կանանց և երեխաների հիվանդանոցի կլինիկական հոգեբան, քնի մասնագետ Էմմա Արզիևան։
Է․ Արզիևա — Մենք՝ ծնողներս, հաճախ պայքարի մեջ ենք մտնում երեխաների հետ՝ երեխայի վարքագծում, առօրյայում որևէ ցանկալի վարք ձևավորելու համար, և այդ պայքարողի դերը մեզ գցում է վերջնարդյունքում հաջողության չհասնողների ռիսկային խմբի մեջ, որովհետև երեխաները հաճախ փոխում են խաղի կանոնները, և մենք արդյունքում որպես «նվաճում», ի վերջո, ունենալու ենք անելանելիության, անօգնականության և մեղքի զգացում։ Ես շատ հաճախ եմ իմ սենյակում լսում ծնողներից․ «Ախր ամեն ինչ արել ենք, ամեն կերպ պայքարել ենք այդ վարքի դեմ, և՝ «զրո» արդյունք»։
Այո, արդյունքն այդպիսին է՝ «0», որովհետև այդ պայքարն ի վերջո վերածվում է պարզ դիմամարտության, որի վերջնարդյունքը լինելու է ցանկալի վարքի բացակայությունը։
Եթե մենք մտնում ենք պայքարողի դերի մեջ, անկախ մեր կամքից պայքարում ենք մեր դիմացի անձի հետ, որն այս դեպքում մեր երեխան կամ երեխաներն են։
Մի պարզ օրինակ բերեմ։ Ենթադրենք, առավոտյան երեխան չի ուզում գնալ մանկապարտեզ և չի հանում գիշերազգեստը։
Առաջին հայացքից մոտավորապես 4 վարքային մոդել կարող է առաջանալ։
Առաջին դեպք․ փորձում ենք համոզել, խնդրել, որը կարող է աշխատել, կարող է չաշխատել։ Ենթադրենք՝ չաշխատեց։ Գալիս է երկրորդ վարքային մոդելը․ կարող ենք պատժել, ասել, օրինակ, որ եթե հենց հիմա չհանես գիշերազգեստդ, երեկոյան ոչ մի մուլտֆիլմ չես նայելու, կամ մեկ այլ սահմանափակումով սպառնալ։ Դարձյալ՝ կարող է աշխատել, կարող է չաշխատել։
Երրորդ դեպքում անելանելիության զգացումից մենք կարող է ինչ-որ ցավային գրգիռ փոխանցենք երեխային՝ թևից քաշենք, ձեռք բարձրացնենք, որն արդեն ծայրահեղ միջոց է։ Եվ սա կարող է տալ լուծում, բայց շատ կարճաժամկետ։ Երեխան, այո, այդ պահին վախից կհանի գիշերազգեստը, բայց չստացվեց, որ ձեր խնդիրը լուծվեց։
Եվ չորրորդ դեպքը․ չգնալ մանկապարտեզ, նստել երեխայի կողքը և լաց լինել անօգնականությունից և անելանելիությունից։
Բայց մենք ունենք խնդիր․ երեխան հրաժարվում է փոխել գիշերազգեստը, և դա, շատ մեծ հավանականությամբ, կարող է կրկնվել և՛ հաջորդ օրը, և՛ դրանից հետո, և՛ ամիսներ շարունակ, և որպես կանոն, երբ ծնողները դիմում են ինձ այսպիսի հարցերով, իրենց խնդիրը հիմնականում հենց խրոնիկ բնույթ է ունենում։ Դա մեկ կամ երկու-երեք օրվա պատմություն չի լինում, այլ մեկ ամիս և ավել ժամանակահատվածի խնդիր, որի տակից, ինչպես ասում են, ծնողները չեն կարողանում դուրս գալ։
Տվյալ դեպքում պայքարելն արդյունքի չի հասցնելու։ Պետք է իրավիճակին մոտենալ ստեղծագործաբար։ Եվ երբ ես խնդրին ստեղծագործաբար մոտենալու իմ տարբերակներն եմ ասում, շատ հաճախ եմ տեսնում ծնողների կլորացած աչքերը և զարմացած հարցը․ «Այսինքն՝ պետք է դերասանությու՞ն անենք»։ Եվ ես ասում եմ՝ այո․․․
Շարունակությունը՝ զրույցում:
